Yapay Zeka Nedir? Yapay Zekanın Amacı Nedir?

Yapay Zeka nedir, türleri nelerdir,  Yapay Zeka nerelerde kullanılır kullanım alanları nelerdir bu yazımızda ele alacağız.

Bu yazımızda önceleri daha çok Bilim-Kurgu filmlerinde karşımıza çıkan ve sonrasında hayatımıza giren Yapay Zeka hakkında merak edilen tüm soruları yanıtlayacağız.

Yapay Zeka nedir?

Yapay zeka yani AI (artificial intelligence), makinelerin karmaşık problemlere insanlar gibi çözümler üretmesini sağlama ile ilgilenen bir bilim dalıdır.

Yapay zeka ilk olarak Amerikalı bilgisayar bilimcisi John McCarthy tarafından 1956 yılında Dartmouth Konferansı’nda isimlendirilmiştir.

Yapay zeka pek çok biçimde kendini gösterir. Örneğin:

• Sohbet robotları, müşterilerin sorunlarını daha hızlı bir şekilde anlamak ve daha verimli cevaplar vermek için yapay zekadan yararlanır
• Akıllı asistanlar, zamanlamayı iyileştirmek için büyük kullanıcı tanımlı veri kümelerinden kritik bilgileri çekmek için yapay zekadan yararlanır
• Öneri motorları, kullanıcıların izleme alışkanlıklarına göre TV programları için otomatik öneriler sunabilir

İlk Yapay Zeka Çalışmaları nelerdir ?

İlk olarak McCulloch ve Pitts tarafından, insan davranışları gösteren ürün geliştirme odağındaki yapay zeka çalışmaları, yapay sinir hücreleri ve farklı bilim dallarından yararlanılarak, robotlara çeşitli fonksiyonlar atayabilme özelliğini getirdi. Bununla birlikte fabrikalardaki tek kollu robot çalışanların ilk adımları atılmış oldu.

Yapay Zekanın amacı nedir?

Yapay zeka alanında yapılan çalışmalarda amaçları şöyle sıralayabiliriz:

• • İnsan beyninin fonksiyonlarını bilgisayar modelleri yardımıyla anlamaya çalışmak.
  • İnsanların sahip olduğu zihinsel yetenekleri, bilgi kazanma, öğrenme ve buluş yapmada uyguladıkları strateji, metot ve teknikleri araştırmak.
  • Bu öğrenme metotlarını formel hale getirmek ve bilgisayarlarda bilgi sistemleri halinde uygulamak.
  • İnsanlarını bilgisayar kullanımını kolaylaştıracak insan/bilgisayar ara birimleri geliştirmek.
  • Belli bir uzmanlık alanı içindeki bilgileri bir ‘bilgi sistemi’ (veya ‘uzman sistem’) halinde toplamak.
  • Geleceğin bilgi toplumunun kurulmasında önemli rol oynayacak ‘genel bilgi sistemleri’ geliştirmek.
  • Yapay zeka iş yardımcıları ve ‘zeki robot timleri’ geliştirmek.
  • Bilimsel araştırma ve buluşlarda faydalanmak üzere, ‘araştırma yardımcıları’ geliştirmek.

Teknoloji dünyasında en çok konuşulan konulardan biride yapay zeka. Yapay zeka artık telefonlarada giriyor. Peki telefonda yapay zeka ne işe yarar, yapay zeka telefonlara ne gibi özellikler katacak?

Yapay zeka nedir yazımıza yapay zeka türleri ile devam edelim.

Yapay Zeka Türleri Nelerdir?

Yapay zekalar, temelde zayıf (dar) ve güçlü (genel) olmak üzere iki sınıfa ayrılırlar.

Zayif yapay zekalar belirli bir görev için tasarlanırlar. Bunlara en basit örnek Siri‘dir. Siri  kısa komutlarla çalışan  bir yazılımdır.

Güçlü yapay zeka ise genelleştirilmiş insan bilişsel yeteneklerine sahiptir ve kısaca bilinmeyen bir görev sunulduğunda da çözüm üretmek için yeterli zekaya sahiptir.

Reaktif Makineler

Dünyaca ünlü satranç şampiyonu Garry Kasparov’u 1997’de yenen IBM satranç programı Deep Blue, buna en güzel örnektir.

Deep Blue, IBM tarafından geliştirilen, satranç oynayabilen bir bilgisayardır. IBM tarafından yapılan ilk bilgisayar Kasparov ile 1-1 berabere kaldı. Ancak sonrasında IBM tarafından geliştirilerek saniyede 200 milyon pozisyon deneyebilecek hale getirilen bilgisayar 1997’de dünya şampiyonu Garry Kasparov’u yenmeyi başarmıştır.

Satranç tahtasındaki parçaları tespit edip tahminlerde bulunabilen yapay zekanın hafızası yoktur ve geçmiş deneyimleri gelecekteki etkinlikler için kullanamaz. Kendi ve rakibinin olası hareketleri analiz edebilen ve en stratejik hareketi seçebilen Deep Blue, bir oyuncuya verilen 3 dakikalık süre içerisinde ortalama 540 hamle hesaplayabiliyor.

Geçtiğimiz yıl, Google’in AlphaGo adlı sinir ağı ve takviyeli öğrenme (reinforcement learning) içeren yapay zekalı Go oyunu uygulaması da dünyanın en iyi oyuncuları arasında yer alan Lee Sadol’u yenmeyi başardı.

Sınırlı Bellek

Gelecekteki kararları bildirmek için geçmiş deneyimlerini kullanabilen bu yapay zeka türü, yaygın olarak özel araçlarda kullanılıyor. Şeritleri değiştirebilen bu araçlar, doğru kararlar vermek için hafızasında tuttuğu sınırlı bilgiyi kullanabiliyor. Dijital asistanlar gibi sınırlı bellek sahibi yapay zekalar, bir kaç adımlı konuşmaları akıllarında tutabilseler de bizlerle, saatlerce muhabbet edebilme yetisine sahip değiller.

Zihin Teorisi

İnsanların aldığı kararları ve verdikleri tepkileri anlayabilen bu yapay zeka teknolojisi, sosyal olarak iletişime geçebiliyor. Henüz mevcut olmayan bu AI türüne Star Wars filminden R2-D2 robotu örnek verilebilir

Benlik Farkındalığı

Bu kategoride AI sistemleri kendine özgü bir duygusu vardır, bilinçlidir. Kendini bilen makineler mevcut durumlarını anlar ve bilgileri diğerlerinin ne hissettiğini anlamak için kullanabilirler. Benlik farkındalığı olan yapay zekaya örnek olarak Ex Machina filminden Eva verilebilir.

Yapay zeka nedir yazımızda yapay zekanın kullanım alanlarına göz atalım.

Yapay Zeka kullanım alanları

• Uzay: uçuş simülasyonları, otomatik pilot uygulamaları, komponentlerin hata denetimleri vs.
• Otomotiv: otomatik yol izleme, rehber, garanti aktivite analizi, yol koşullarına göre sürüş analizi vs.
• Bankacılık: kredi uygulamaları geliştirilmesi, müşteri analizi ve kredi müracaat değerlendirilmesi, bütçe yatırım tahminleri vs.
• Savunma: silah yönlendirme, hedef seçme, radar, sensör sonar sistemleri, sinyal işleme, görüntü işleme vs.
• Elektronik: kod sırası öngörüsü, çip bozulma analizi, non-lineer modelleme vs.
• Eğlence: animasyonlar, özel efektler, pazarlama öngörüsü vs.
• Finans: kıymet biçme, pazar performans analizi, bütçe kestirimi, hedef belirleme vs.
• Sigortacılık: ürün optimizasyonu, uygulama politikası geliştirme vs.
• Üretim: üretim işlem kontrolü, ürün dizaynı, makine yıpranmalarının tespiti, dayanıklılık analizi, kalite kontrolü, iş çizelgeleri hazırlanması vs.
• Sağlık: göğüs kanseri erken teşhis ve tedavisi, EEG, ECG, MR, kalite artırımı, ilaç etkileri analizi, kan analizi sınıflandırma, kalp krizi erken teşhis ve tedavisi vs.
• Petro kimya: arama, verim analizi vs.
• Robotik: yörünge kontrol, forklift robotları, görsel sistemler, uzaktan kumandalı sistemler, optimum rota belirleme vs.
• Dil: sözcük tanıma, yazı ve konuşma çevrimi, dil tercüme vs.
• Telekomünikasyon: görüntü ve data karşılaştırma, filtreleme, eko ve gürültü sönümlendirilmesi, ses ve görüntü işleme, trafik yoğunluğunun kontrolü ve anahtarlama vs.
• Güvenlik: parmak izi tanıma, kredi kartı hileleri saptama, retina tarama, yüz eşleştirme vs.

Yapay zeka nedir yazımızda son olarak yapaz zekanın olası zararlarından bahsedeceğiz.

Yapay zekanın zararları nelerdir?

Cambridge Üniversitesi Varoluşsal Risk Araştırması Merkezi’nden Shahar Avin BBC’ye yaptığı açıklamada, raporda yapay zekanın uzak bir geleceğe dair ortaya koyduğu tehditlerden ziyade, şu an getirdiği ya da önümüzdeki beş yıl içinde getirebileceği tehditlerin ele alındığını söyledi.

Yapay zekada özellikle endişe verici olan, rehberlik eden ya da bir insan örneği olmadan, insanüstü seviyelerde zekaya sahip olacak şekilde eğitilmeleri.

Yapay zeka vatandaşlar, organizasyonlar ve devletler için risklerin büyüklüğünü değiştirecek. Suçlular makineleri hecklemek ya da şifre çalmak üzere insan kapasitesi seviyesinde eğitebilir ya da gözetleme, fişleme ve baskı amacıyla kulanılabilir. Güvenlik üzerindeki etkileri çok büyüktür.

Makineler muazzam miktarda veriyi depolayabilir, ancak depolama, erişim ve geri alma, insan beyninde olduğu kadar etkili değildir. Uzun süreler boyunca tekrarlayan görevleri yerine getirebilirler, ancak insanlar gibi tecrübe ederek daha iyi hale gelmezler.

Yapay zeka nedir yazımızda son olarak Yapay zeka hakkında en çok sorulan soruların cevaplarını verelim.

Yapay Zeka hakkında sıkça sorulan sorular