Sık karşılaşılan fotoğraf terimlerini derlediğimiz bu yazımızda fotoğraf denince akla gelen kelimeler ve anlamlarını ele alacağız.
Yunanca ışık anlamına gelen “photos” ve yazı anlamına gelen “graphes” kelimelerinden oluşan fotoğraf, doğada mevcut gözle görülebilen maddi varlık ve şekilleri, ışığın dijital sensör veya bazı kimyasal maddeler yardımıyla ışığa karşı duyarlı hale getirilmiş film, kağıt veya her hangi bir madde üzerine saptayan fiziksel ve kimyasal/dijital bir işlemdir.
Profesyonel bir fotoğraf makinası almaya niyetlendiyseniz ve fotoğrafçılığa başlayacaksanız fotoğraf makinesi ile ilgili kavramları, fotoğrafçılıkta sık kullanılan bazı kelimelerin anlamlarını bilmeniz gerekir.
Fotoğraf Denince Akla Gelen Kelimeler
Diyafram
Fotoğrafçılık terimi olarak diyafram, fotoğraf makinesi içindeki filme düşecek olan ışığın girdiği aralığın genişliğini ve darlığını belirleyen deliğe verilen addır. Diyaframın ölçüldüğü değer, stop değeridir. Fotoğrafçılık için bu değer küçüldükçe diyafram açılır, büyüdükçe kısılır. Açık diyafram, daha net obje demektir. Kapalı diyafram ise bütüncül netlik anlamına gelir.
Diyafram değeri sabit lenslerde f/3,5 şeklinde ifade edilir. f/x yazımında x değeri ne kadar düşük olursa, diyafram açıklığı o kadar yüksektir. Yüksek diyafram açıklığı, daha düşük alan derinliği, daha fazla ışığın içeri girmesi ve dolayısıyla aynı ortamda, dar diyaframlı bir objektife göre daha düşük bir pozlama süresi demektir.
Enstantane
Fotoğrafa yeni başlayanlar için yabancı olması muhtemel bir başka fotoğrafçılık terimi de enstantane. Enstantane, diğer adıyla shutter, fotoğraf makinesi içinde yer alır ve ışığın filmin üzerine düşme süresini ayarlayan bir perdedir. Fotoğraf üzerinde patlama ya da karanlık kalma dengesini kurarken diyafram ile birlikte çalışır.
ISO
ISO, ayarlanabilir değerleri sayesinde fotoğraf üzerinde ışığı artırmak ve azaltmak için kullanılır. ISO 100, 200, 400 şeklinde ilerleyen değerlerin yanı sıra gelişmiş sistemlerde ara değerler de görmek mümkün. ISO değerindeki artış aynı ışık miktarına sahip ortamda pozlama süresini düşürür.
Makro
Makro fotoğrafçılık, bir fotoğrafçılık alanıdır ancak uzmanlık gerektirir. Öte yandan, makro fotoğraf ya da makro çekim, nesneye yakınlaşarak bütün ayrıntıları çekmeyi hedefleyen fotoğraftır. Fotoğraf makinesi için uygun lensler satın alarak (lens alırken bütçenize uygun lens fiyatları da önem vermeniz gereken başka meseledir) makro çekim kalitenizi artırabilirsiniz.
Vizör
LCD ekran sadece objektifteki görüntüyü aktarmayı sağlar. Geleneksel optik vizör ek olarak bulunur. Çoğu dijital kameralar da bir renkli LCD panel bu görevi yapar.
SLR
Açılım olarak “single lens reflex” anlamına gelen SLR, objektiften gelen görüntünün bakaç/vizör üzerinden lens, prizma ve ayna sistemi yardımı görüntülenmesini ve deklanşöre basıldığı anda ne görüyorsanız onun kaydedilmesine dayanan bir sistemi kullanan makinelerin genel adıdır. Son yıllarda bu kavram biraz esneyerek kullanıcılara ekrandan çekilecek sahneyi izletebilen SLR makineler de sunulmaya başlamıştır.
DSLR
DSLR kamera ya da DSLR fotoğraf makinesi olarak duyacağınız bu aletler de bilinmesi gereken fotoğrafçılık terimleri arasında yer alıyor. Fotoğraf makinesi seçiminizde değiştirilebilir lens özelliği olsun istiyorsanız, bu dijital fotoğraf makinesi modellerini tercih etmelisiniz.
Lens
Fotoğrafçılık için elzem olan lens ya da objektif, fotoğraf makinesinin ön kısmına takılan bir parçadır ve güzel fotoğraflar çekmemizde büyük etkendir. Lens görüntüyü filme işler, yani görüntünün oluşmasını sağlar. Kullandığınız lense UV filtresi takarak fotoğraf netliğini artırabilirsiniz.
Alan Derinliği
Alan derinliği, fotoğrafta netleme yapılan noktanın, önünde ve arkasında net olarak görülen alanın miktarıdır. Geniş diyafram (yani f/x yazımında küçük x değeri), daha düşük alan derinliği verir. Siz diyaframı kıstıkça aynı mesafeden yapılan çekimlerde alan derinliği de artar.
Altın Oran
Üzerinde odaklama yapılan objenin, kişinin ya da fotoğraflanan konunun önünde ve arkasında oluşan netlik sahasıdır. Altın Oran : 1/3 kuralı olarak bilinir. Fotoğrafçılıkta, çekilen görüntünün daha rahat algılanması için yaygın olarak kullanılan bir tekniktir.
Pozlama Süresi
Belirli bir miktar ortam ışığı, diyafram değeri ve duyarlılık (ISO) seviyesinde, fotoğrafın oluşması için gereken süreyi belirtir. Genelde bir saniyenin kesri (1/60, 1/320 gibi) olarak ifade edilir; elbette birçok makinede 30 saniyeye kadar uzun pozlama da yapılabilir.
Fotoğraf Dosya Biçimleri
JPEG/JPG
En çok kullanılan resim dosyası biçimidir. Genellikle düşük bir sıkıştırma oranı kullanılarak kaydedilir ki en son ortaya çıkan fotoğraf doğru ve kayıpsız görünsün. Bu dosya biçiminde EXIF verisi bulunur. IrfanView gibi yazılımlar veya Widnows Gezgini altında bu verileri okuyabilirsiniz
TIFF
Tagged Image File Format açılımına sahip olan TIFF, birçok farklı özelliği bünyesinde barındıran bir biçimdir. Fotoğraf makinelerinde bazen kullanıldığını görebilirsiniz. Özelliği hem EXIF verisini barındırması hem de gerektiğinde kayıpsız şekilde fotoğrafları kaydetmesidir.
DNG
Adobe tarafından sunulan ve açılımı Digital Negative (dijital negatif) olan bu dosya biçimi, firmaları tek bir RAW (Ham resim) dosya biçiminde birleştirmek için atılan bir adımdı. Elbette bu mümkün olmadı ama bu biçimi kullanan profesyonel fotoğraf makinelerini görmek mümkün.
RAW/Ham Dosya
Her üreticinin kendisine özel olarak tanımladığı ve dosya uzantısı farklı olan ham dosya biçimi, her türlü bilgiyi içinde barındırıyor. Canon için CRW, Fujifilm için RAF, Nikon için NEF, Sony için ARW gibi uzantılar görmek mümkün.