Evren o kadar büyük ki, bazı büyüklüklerle ilgili hayal gücünün sınırlarının dışına çıkmadan kafanızda bir şey şekillendirmek çok zor. Bir yerden başlayacaksak, bu kendi güneşimiz olmalı. Güneşimizin çapı yaklaşık 1,400,000 km. Çapı 12,756 km kadar olan dünyamız ile karşılaştırıldığında inanılmaz bir büyüklük. Güneşin içine bir milyon dünya sığabilir. Zaten Güneş Sisteminin toplam kütlesinin %99.9’unu tek başına Güneş oluşturuyor. Peki Evrendeki En Büyük Yıldız Hangisi?
Astronomlar Güneş Kütlesi (Solar Mass) ve Güneş Yarıçapı (Solar Radius) kullanarak, diğer gök cisimlerinin Güneş’e göre kaç kat büyük olduğunu hesaplıyorlar. Güneş yarıçapı 696,000 km, Güneş kütlesi ise 2 x 10^30 kilogram, yani 2,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000 kg! Aşağıdaki karşılaştırmalarda Güneş ile diğer yıldızlar arasındaki oranlamalar hem kütle yönünden hem de yarıçap (çap) üzerinden yapılmıştır.
Evrendeki En Büyük Yıldız Hangisi?
Bilinen dev yıldızlardan biri olan Eta Carinae, 120 Güneş kitlesine sahip. Bize 7,500 ışık yılı uzaktaki bu yıldızın parlaklığı Güneş’in 1 milyon katı. Eta Carinae, o kadar büyük ki, enerjisini sağlamak için her yıl 500 dünya kütlesine eşit kütle kaybediyor. Bu kadar büyük bir kütle kaybeden bu yıldızın, bu mesafeden boyutunu ölçmek çok kolay değil. Bilim adamlarının en yakın tahmini, yarıçapının Güneş’in 250 katı olduğu. Eta Carinae ile ilgili bir ilginç not da, yakın gelecekte insanlığın gördüğü en büyük süpernova patlamasını gerçekleştirecek olması (aslında muhtemelen çoktan patladı, biz 7,500 yıl önceki halini gözlemliyoruz)
Evrendeki en büyük yıldız hangisi sorusuna gelirsek Evrendeki en büyük kütleli yıldızın, Macellan Bulutunda yer alan R136a1 adı verilen yıldız olduğu düşünülüyor. Değişik teoriler olsa da, Güneş’in 265 katı bir kütleye sahip olabileceği belirlenmiş. Astronomlar için bu bir bilmece, çünkü teorik olarak bir yıldızın en fazla 150 Güneş kütlesine sahip olabileceği hesaplanmış. Bilmeceye çözüm olarak getirilen kuram ise, R136a1’in birkaç büyük yıldızın birleşmesi ile oluştuğu kuramı. R136a1’in de süpernova patlamasını yakında izleyeceğimiz umuluyor.
İlginizi Çekebilir : İnsan Vücudu İle İlgili 100 İlginç Gerçek
Yarıçap olarak bakıldığında, Orion (Avcı) takımyıldızında bulunan Betelgeuse adlı kırmızı yıldız, Güneş’in 950-1200 katı bir yarıçapa sahip. Bu da Güneş’in yerinde olsaydı, yıldızın dış yüzeyinin Jüpiter’in yörüngesi civarında olması demek! Ama çok daha büyüğü de var.
Dünyadan 3,840 ışık yılı uzaktaki VY Canis Majoris adlı kırmızı dev yıldız, Güneş’in tam 1,540 katı büyüklüğe sahip! Güneş sistemine yerleştirilse, dış yüzeyi Satürn’ün yörüngesinden daha ileride olurdu! Şu ana kadar gözlemleyebildiğimiz en büyük yıldız bu. Ancak, Samanyolunda göremediğimiz çok daha büyük yıldızlar olabilir.
Peki en büyük yıldız hangisi? Evren çok büyük ve bu sorunun cevabını bulmak kolay değil. Teorik olarak hesaplamak lazım. Öncelikle büyük yıldızların ısısı daha az. Örneğin yukarıda bahsettiğim Eta Carinae 25,000 Kelvin ile sıcak bir yıldız ve yarıçapı Güneş’in 250 katı. Büyük yıldızlar ise daha az sıcaklar. VY Canis Majoris 3,500 Kelvin sıcaklıkta. Yaklaşık 3,000 Kelvinlik bir sıcaklığa sahip olan bir yıldızın, Güneş’in 2,600 katı kadar büyük olabileceği hesaplanıyor. Teorik olarak mümkün olan en büyük yıldız bu.
Anlatmak biraz zor. Aşağıdaki videoda Güneş Sistemindeki cisimlerden başlayan bir büyüklük sıralamasını izleyebilirsiniz. Sanırım görsel olarak izlemek daha iyi bir fikir verecektir. Videonun en sonunda, büyüklük olarak bir fikir verebilmek için şu örnek verilmiş. 900 km/saat hızla uçan bir yolcu uçağının VY Canis Majoris’in çevresini dolaşabilmesi için gereken süre : 1,100 yıl! Evren gerçekten de çok büyük, ya da biz çok küçüğüz…
https://www.teknolojidolabi.com/insan-vucudu-ile-ilgili-100-ilginc-gercek/