Merhaba. Bu yazımızda ekran kartları hakkında bilgiler vererek, ekran kartı bileşenleri ve yerine getirdiği görevler nedir, ekran kartı çeşitleri nelerdir ele alacağız.
Ekran Kartı nedir?
Ekran kartı, bilgisayarda işlemci tarafından işlenmiş görüntü bilgisinin monitörde görüntülenmesini sağlayan elektronik bir devredir. Ekran kartı bilgisayarın hızına etki eden bir iç donanım birimidir. Yüksek kalitede görüntü ve grafik içeren video, oyun gibi yazılımlar yüksek hızda işlemciye ve yüksek kapasitede belleğe sahip ekran kartlarına ihtiyaç duyarlar.
Ekran Kartı ne işe yarar?
Ekran kartı ana kart üstüne AGP ve PCI express slotlarına bağlanır. Bu portlar daha hızlı veri transferi yapabilmektedir. Ekran kartı üzerinde işlemleri yapan bir GPU (Grafik İşleme Ünitesi) ve bu işlemci ile birlikte çalışan ekran kartı belleği bulunur. Kart üzerindeki işlemlerin daha hızlı gerçekleşmesi için ekran kartı bellekleri ekran kartı üstüne takılır. Böylece bilgisayar belleği kullanma gereksinimi olmadan görüntü işlemlerinin hepsi ekran kartı üstünde gerçekleşmektedir.
Yani ekran kartının ana görevi diğer ara birimlerden (işlemci, harddisk, ram gibi) ana kart aracılığı ile aldığı dijital bilgileri gerekli dönüşümlerden sonra monitöre aktararak görüntü oluşmasını sağlamaktadır. Bilgisayarlarda ekranın çalışabilmesi için bilgisayarın kasasında ya da laptopların içinde mutlaka ekran kartı olmalıdır. Bilgisayarda gerçekleştirilen her türlü yazı, grafik, resim, film gibi şekillerin oluşturulmasında işlemci ile monitör arasında görev yapan bir cihazdır.
Ekran Kartı nasıl çalışır?
Bilgisayarınızın işlemcisi tarafından işlenmiş veriler anakart üzerindeki veri yolları aracılığıyla ekran kartının belleğine yani Video RAM’e gönderilir. GPU tarafından Video RAM’deki bilgiler işlenir ve gerekli görüntü hesaplamaları yapıldıktan sonra işlenmiş veriler tekrar Video RAM’e gönderilir. Bellekte bulunan bilgiler analog sinyallere dönüştürülmek üzere RAMDAC’a gönderilir. RAMDAC analog dönüştürülmesini yapıp sinyalleri ekran kartının çıkışına aktarır. GPU, içi boşalan Video RAM’e yeni veriler gönderir. Tüm bu işlemler sırasında Video BIOS veri akışını yönetir. Bu işlemler sürekli tekrarlanarak monitörden görüntü elde edilir.
Ekran Kartı Bileşenleri
Ekran kartının yapısında VGA BIOS, Grafik İşlemcisi(GPU), Video RAM, Dijital-Analog Çevirici(RAMDAC) bulunur.
VGA BIOS
Ekran kartının çalışmasını sağlayan komutlar içermektedir. Yani ekran kartının ne zaman ne iş yapacağını bu bileşen belirlemektedir.
Grafik İşlemci (GPU)
Ekran kartının beyni gibidir. Görüntü hesaplamalarını ve görüntü işlemlerini mikroişlemciye (CPU) yansıtmadan ekran kartında gerçekleştiren bir yongadır.
Video RAM
Grafik işlemci görüntüyü oluştururken hafıza olarak ekran kartı üzerindeki hafızayı kullanmaktadır. Bu da ana belleğin sadece CPU tarafından kullanılarak performansın artmasına sebep olmaktadır.
RAMDAC
Ekran kartının görüntü belleğindeki dijital (sayısal) verileri monitörde görüntülenecek analog sinyallere dönüştürerek ekran kartının monitör çıkışına gönderir. RAMDAC’in verileri dönüştürme ve aktarma hızı, ekran tazelenme hızını belirler. Bu hız Hz cinsinden ölçülür. Örneğin monitörün ekran tazeleme hızı 70 Hz olarak ayarlanmışsa görüntü saniyede 70 defa yenilenir.
Ekran Kartı çeşitleri
Ekran kartları harici ve dahili(tümleşik) ekran kartları olmak üzere 2 türdedir.
Dahili ekran kartları, anakartın üzerinde tümleşik şekilde olduğundan dolayı onboard ekran kartı olarak ta ifade edilir. Onboard ekran kartlarının kendine ait bellek değerleri çok düşüktür. Bu nedenle daha fazla bellek ihtiyacında bilgisayarın RAM belleğini kullanır. Bu durumda RAM yetersi duruma düşüp bilgisayarda performans düşüşü olabilir. Bu nedenle kendi bellek ve işlemcisine sahip harici yani anakart üzerindeki ekran kartı soketlerine takılabilen ekran kartlarını tercih etmek bilgisayar performansı açısından çok daha faydalı olacaktır.
Ekran Kartı nereye takılır?
Ekran kartları, anakart üzerinde çeşitli veri yolları ile bağlantı kurabilecek şekilde uygun soketlere takılabilirler. Anakart üzerinde ekran kartlarının takılacağı veri yollarının isimleri vardır. Bunlar; ISA, PCI, AGP, PCI-X, PCI-E’tir.
Ekran Kartı Çeşitleri
1. Veriyolu Standardına Göre
- ISA
- PCI
- AGP
- PCI Express
2. Fizik Yapısına Göre
- Anakart üzerinde entegre olan (onboard) ekran kartı
- Anakartın genişleme yuvasına takılı olan ekran kartı
Ekran kartı GB ne işe yarar?
Ekran kartında GB boyutunun yüksek olması performans açısından pek bir anlam ifade etmiyor. GB ekran kartının oluşturduğu görüntünün tutulması için kullandığı bellek kısmıdır. Ancak 2 GB’lik bir belleğin yapabildiği bir işlemi 8 GB’lik bir belleğe yaptırmak fazladan 6 GB boş bellek tutmanız anlamına gelecek ve performans açısından pek bir etkisi olmayacaktır.
Ekran kartı bit ne işe yarar?
Ekran kartında ki bit değerleri ekran kartının işlediği veriyi aktarma hızıdır. Bu değer ne kadar yüksek olursa aktarım hızı o kadar artacak ve ekran kartı performansı yükselecektir.
Ekran kartı Mhz ne işe yarar?
Ekran kartı Mhz değeri ekran kartı üzerindeki işlemcinin hızını gösterir. Yani saniyede ne kadar veri işleyebildiğini gösterir. İşlemci hızı da ekran kartı performansını etkileyen en önemli faktörlerdendir. Yani saniyede