4K konusunu merak edenler için 4K ve 4K Upscaling nedir, 4K ve UHD arasında ne gibi farklar var bu yazımızda ele alacağız.
UpScaler kelimesini Türkçe’ye “Yukarı boyutlandırıcı” olarak çevirebiliriz. 4K Upscaling de Full HD çözünürlüğündeki bir görüntü 4K‘ya yükseltilmektedir.
Çözünürlük nedir?
Herhangi bir dijital ekranın (cep telefonu ekranı, led ekran, televizyon, monitör vb.) yatay ve dikey eksenlerinde bulunan piksel sayısına çözünürlük denir. Örneğin televizyonunuzun çözünürlüğünün 1920×1080 olması yatayda 1920 piksel ve dikeyde 1080 pikselin olduğunu gösterir.
4K nedir?
4K bir çözünürlük terimidir. 4096×2160 piksel çözünürlüğe denk gelen 4K, içeriğin nasıl kodlanacağına dair yöntemi de ifade eder. Teknik olarak 4K UHD (veya 4K Ultra HD ya da 4K Ultra High Definition) denilmektedir.
4K, TV’niz için bir çözünürlüktür. Teknik olarak 4K UHD (veya 4K Ultra HD ya da 4K Ultra High Definition) denilmektedir. 1080p HDTV gibi dört kat fazla piksel barındırır. Bu, keskin ve daha detaylı resim görüntüsü verir.
4K, 1.32:1 oran ile 12.7 milyon piksel içeren ve tam diyaframda 4096x3112px olan bu çözünürlüğe sahiptir. Piyasada bulunan UltraHD akıllı televizyonların büyük çoğunluğu 3840x2160px çözünürlüğüne sahiptir. 4K çözünürlük yaklaşık olarak 4000 pikselden oluşmaktadır.
Kendinize bir 4K TV aldınız. Ama 4K TV’niz var diye tüm yayınları 4K izleyeceksiniz diye bir şey yok. 4K TV izlemek için 4K yayını yapan kanallar üye olmalı (mesela NetFlix gibi) yada Ultra HD Blu-Ray oynatıcınız bulunmalı.
4K Upscaling nedir ?
Upscaling kavramı, düşük çözünürlükteki bir görsel içeriği daha yüksek çözünürlükte sunmaya yarayan bir teknolojidir.
4K TV’lerde 4K upscaling özelliği vardır Bu özellik ile Full HD çözünürlüğündeki bir görüntüyü 4K‘ya yükseltilmektedir. Full HD görüntüyü 4K ekran için yeniden boyutlandırma işlemine upscaling deniyor. UpScaler kelimesini türkçeye “Yukarı boyutlandırıcı” olarak çevirebiliriz.
4K upscaling özelliği bulunan TV’niz öncelikle gelen videonun türü ve çözünürlüğü analiz ediliyor. Ardından karlanma azaltma devreye giriyor ve dokular, detaylar analiz edilerek keskinleştiriliyor. Son olarak sinyal, 4K’ya, yani ekranın doğal çözünürlüğüne dönüştürülüyor.
4K ve UHD arasındaki farklar
4K ve UHD’nin arasındaki farkı en basit biçimde belirlemek gerekirse, 4K’nın profesyonel prodüksiyon ve sinema standardı olduğunu, UHD’nin ise tüketiciye yönelik bir ekran ve yayın standardı olduğunu söyleyebiliriz.
İkisinin neden bu kadar çok karıştırıldığını anlamanız için, iki terimin geçmişine biraz göz atalım.
4K terimi, 4K içeriğini standartlaştıran stüdyolardan oluşan Digital Cinema Initiatives (DCI) sayesinde ortaya çıktı. 4.096 x 2.160 piksel çözünürlüğe denk gelen 4K, sadece çözünürlüğü değil, 4K içeriğin nasıl kodlanacağını da belirliyor.
Ultra High Definition (UHD) ise Full HD’nin bir adım ilerisi olarak kabul ediliyor. UHD, Full HD’nin 1.920 x 1.080 piksel çözünürlüğünü dörde katlayarak 3.840 x 2.160’a ulaştırıyor. Dolayısıyla UHD’nin çözünürlüğü, 4K ile aynı değil. Ancak bizlere 4K diye tanıtılan TV’lerin ve monitörlerin çoğu, aslında UHD’dir. Piyasada 4.096 x 2.160 piksel çözünürlüklü 1,9:1 oranında ekranların da olduğu doğru, ancak çoğu 3.840 x 2.160 piksel çözünürlük ve 1,78:1 ekran oranı sunuyor.
TV üreticileri 4K ve UHD arasındaki farkları tabi ki biliyorlar, ancak büyük ihtimalle pazarlama stratejileri gereği “4K” ismini kullanıyorlar. Bazı üreticiler, DCI’nın 4K standardıyla çakışmamak için “4K UHD” kelimelerini de kullanabiliyor. Ancak UHD ekranını sadece “4K” diye adlandıran firmalar da var.
UHD’de işleri biraz daha karıştıracak bir durum daha var. UHD ekranlar, aslında ikiye ayrılıyorlar: 3.840 x 2.160 ekranlar ve çözünürlüğü katlayan 7.860 x 4.320 ekranlar. Bu iki ekrana da UHD adı veriliyor. Bu yüzden bu UHD çözünürlüklerini 4K ve 8K isimleriyle çağırmak, daha mantıklı görünüyor. Aslına bakacak olursanız yapılması gereken, 8K UHD standardına QUHD (Quad Ultra HD) gibi bir isim verilmesi.
Ekran ve yayın çözünürlükleri, şimdiye kadar hep dikey çizgilere göre adlandırıldılar. Bu yüzden sorunları kökünden çözmenin bir yolu, 4K kısaltmasını çöpe atıp “2160p“yi kullanmak olabilir. Ancak 4K TV’lerin yaygınlaşmaya başladığını düşünürsek, 2160p için artık çok geç görünüyor. Aslında bundan da büyük bir sorun var: 4K TV’nizde izleyebileceğiniz gerçek 4K içerikler, halen son derece kısıtlı.